پرورش قارچ در منزل یکی از راه های کسب درآمد است و می توانیم این کسب و کار را از بهترین شغل برای خانم های خانه دار بنامیم. به این ترتیب قصد داریم در این مطلب پرورش قارچ در منزل از صفر تا صد را به شما آموزش دهیم و همچنین لوازم پرورش قارچ در خانه را معرفی کنیم. با ما همراه باشید.
پرورش قارچ در منزل
استفاده از قارچ خوراکی برای پخت انواع غذا وسعت یافته و در صنعت اقلام غذایی جایگاهی ویژه دارد. خواص قارچ و ویژگی های تغذیه ای آن باعث افزایش تقاضا برای خرید و مصرف این گیاه خوراکی شده است.
به همین جهت پرورش قارچ می تواند جزء پرسودترین مشاغل حال حاضر باشد که با فراهم آوردن شرایط مساعد و کسب تجربه کافی در این زمینه می توان به آن دست یافت.
پرورش قارچ در منزل به ساده ترین شکل، در انواع محیط و شرایط آب و هوایی مقدور است و گرچه برای پرورش آن در مقیاس محدود و محیط کوچک خانه نمی توان سطح درآمد بسیار بالا را در نظر گرفت. اما به عنوان شغل دوم برای افراد یا کسب و کاری کم دردسر با درآمد مناسب برای بانوان خانه دار بسیار مناسب است.
در ادامه به شرح راهکارهای لازم برای پرورش قارچ در خانه می پردازیم و شما را با فوت و فن پیشبرد این تجارت کوچک و کاربردی آشنا می کنیم.
از چه نوع قارچی برای پرورش در منزل استفاده کنیم؟
اولین قدم در مسیر پرورش قارچ، انتخاب نوع قارچی است که قصد تولید آن را دارید. بهتر است برای این کار قارچ هایی را در نظر بگیرید که باب میل شما هستند و طعم آن ها می تواند برای افراد مختلف خوشایند باشد.
گرچه شیوه پرورش انواع قارچ شباهت های زیادی با هم دارد، اما زمینه ای که برای رشد این قارچ ها فراهم آمده است با هم متفاوت خواهد بود.
از جمله بهترین قارچ هایی که برای پرورش در محیط خانه مناسب هستند و طعم آن ها نیز برای افراد مختلف خوشایند است می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قارچ صدفی یا گانودرما
- قارچ دکمه ای
همچنین برای انتخاب نوع قارچ باید به نکات زیر نیز توجه داشته باشید:
- طعم قارچ باید مناسب و همه پسند باشد
- خواص غذایی و دارویی قارچ زیاد باشد
- پرورش آن در مقیاس کوچک و محیط خانه امکان پذیر باشد
لوازم پرورش قارچ در خانه
برای اینکه پرورش قارچ در منزل را به سبک اصولی و پربازده انجام دهید باید از ابزار و امکانات مخصوص این کار استفاده کنید و محیط خانه را به مزرعه ای مناسب تبدیل کنید. برای این کار نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
شرایط محیط برای پرورش قارچ
برای پرورش قارچ به صورت اصولی، می توان واحدی از یک ساختمان مسکونی، بخشی از حیاط خانه، تراس خانه با محیط مناسب یا پارکینگ و زیرزمین را مورد توجه قرار داد و در واقع تمام محیط های مذکور می توانند برای پرورش قارچ مناسب باشند.
اما نکته ای که در این میان باید به آن توجه داشت شرایط محیط برای قرار دادن قفسه ها و ایجاد امکانی مناسب برای سرکشی و رسیدگی به محصولات است. یکی از لوازم پرورش قارچ در خانه استفاده از کانکس و چادرهای برزنتی برای ایجاد مزرعه ای کوچک است که به صرفه و مناسب تلقی می شود.
ابعاد محیط برای پرورش قارچ در منزل
بهترین ابعاد محیط برای پرورش قارچ در خانه بین ۴۰ تا ۵۰ متر متغیر است. اما بسته به متراژ خانه و شرایط فضایی که در نظر دارید، می توانید پرورش قارچ را از محیطی با ابعاد ۶ متر آغاز کنید. ارتفاع این فضا نیز باید بین ۲.۵ تا ۳ متر باشد. باید توجه داشت که ابعاد محیط است که با بازدهی و کسب درآمد بیشتر در نتیجه تولید انبوه، رابطه مستقیم دارد.
اینکه دیواره ها و کف محیط مورد نظر شما از سرامیک باشد یا سیمان یا پلاستیک پلی‌اتیلن، از اهمیت چندانی برخوردار نیست، اما بهتر است از سرامیک و کاشی‌های تمیز و مناسب برا پوشش کف و دیوارهای اتاق استفاده کنید. این اتاق باید شرایطی مساعد برای شست و شو داشته باشد و در آن سوراخ یا درزی برای ورود حشرات و آلودگی ها وجود نداشته باشد.
تهیه پیش سالن مناسب
پیش سالن اتاقکی کوچک به ابعاد ۲×۲ یا ۳×۳ است که در آن امکانات مناسب دمایی برای رشد و پرورش هر چه بهتر گیاهان فراهم شده است.
تجهیزات حرارتی و برودتی مناسب یا دستگاه های تولید رطوبت از جمله ضروری ترین لوازم پرورش قارچ در خانه است که در روند پرورش قارچ باید مورد استفاده قرار گیرند.
به عبارت دیگر محیط پیش سالن فضایی ایده‌آل را برای ایجاد شرایط آب و هوایی و دمای مناسب جهت رشد قارچ ها فراهم می کند و با باز کردن درب این اتاقک کوچک هوای مناسب در سالن اصلی به جریان می افتد تا گیاهان از این میزان دما در جهت رشد مناسب استفاده کنند.
به این ترتیب تغییرات ناگهانی آب و هوا سبب وارد شدن شوک های دمایی به گیاهان نمی شود و آن ها را از آسیب های این چنینی مصون می دارد.
ایجاد قفسه های مناسب برای پرورش قارچ در خانه
جنس قفسه هایی که برای تولید قارچ در سالن از آن‌ها استفاده می‌کنید باید در برابر رطوبت، حرارت و شرایط محیطی گوناگون مقاوم باشد.
مثلا آهن با وجود هزینه های پایین به دلیل مقاومت کم در برابر زنگ زدگی گزینه مناسبی محسوب نمی شود و قفسه های چوبی نیز به دلیل واکنشی که نسبت به رطوبت و تماس با مواد مختلف دارند به سرعت باد کرده و تغییر شکل می دهند و یا زمینه را برای رشد باکتری‌ها و ایجاد بیماری فراهم می کنند.
بهترین گزینه برای قفسه بندی مناسب سالن قارچ، استفاده از لوله های گالوانیزه یا لوله هایی از جنس فلز آلومینیوم است. تعداد، حجم و ارتفاع قفسه ها نیز با توجه شرایط و ابعاد فضا معین می شود. بر این اساس تعداد قفسه ها بین ۲ تا ۴ عدد و فاصله میان آن‌ها نیز بین ۶۵ تا ۷۰ سانتی متر است.
تهویه مناسب در سالن پرورش قارچ
بهتر است در هر دو جهت سالن پرورشی و مزرعه کوچک خود از دستگاه تهویه‌ای مناسب استفاده کنید تا هوای تازه برای پرورش بهتر گیاهان در محیط جریان یابد. دستگاه های هواساز و فن‌های کوچک برای ایجاد تهویه بهترین روش جهت جریان یافتن هوای تازه محسوب می شود. این هواسازها معمولا از جنس پلی اتیلن و پلاستیک هستند و برای تهویه، مناسب به شمار می‌آیند.
سیستم و تجهیزات سرمایشی و گرمایشی برای پرورش قارچ
برای ایجاد گرمایش مناسب در سالن پرورش قارچ و کمک به رشد مناسب قارچ ها، می توانید از بخاری یا گاز شعله دار استفاده کنید و آن را در فضای پیش سالن قرار دهید تا حرارت مساعد برای پرورش قارچ‌ها را تامین کند.
توجه داشته باشید که این ابزار گرمایشی نباید در سالن اصلی قرار گیرند زیرا سبب خشک و گرم شدن بیش از حد فضا می شوند و این شرایط ممکن است برای گیاهان مضر باشد.
برای ایجاد سرمایش کافی در سالن نیز بسته به ابعاد و شرایط محیط می‌توان از دستگاه رطوبت ساز استفاده کرد، اما اگر سالن شما بزرگ‌تر است می توانید از کانال کشی مناسب برای ایجاد سرما از طریق کولر آبی استفاده کنید و در روزهای گرم که فضای سالن پر حرارت شده است با پاشیدن آب به دیواره‌ها و کف سالن و روشن کردن کولر آبی فضا را شاداب و خنک کنید.
به منظور تولید رطوبت کافی در محیط و جلوگیری از خشک شدن بیش از حد فضا نیز می توانید در کنار استفاده از رطوبت ساز کوچک از سیستم قطره ای استفاده کنید تا آب را به شکل قطره قطره از سیستم آب شهری یا شیلنگ کولر تامین کند و با پاشیدن این آب به دیوار و کف سالن آن را خنک کند.
استفاده از دماسنج برای پرورش قارچ
دمای محیطی که برای پرورش قارچ در نظر گرفته‌اید باید باید به طور مرتب ارزیابی شده و فاکتورهای کیفی دما مورد سنجش قرار گیرد.
دماسنج های معمولی یا دیجیتال هر دو برای این کار مناسب هستند و می توانند در پیشبرد این کار به شما کمک کنند.
دقت کنید که تنها یک دماسنج برای سنجش دمای محیط کافی نیست و بهتر است از چند دماسنج در نقاط مختلف سالن استفاده کنید تا دمای هر بخش به شکل دقیق مورد محاسبه قرار گیرد و چنانچه یکی از دماسنج ها به هر دلیل دچار خرابی و از کار افتادگی شد، دما توسط سایر دماسنج ها اندازه گیری شود.
کود مناسب برای پرورش قارچ در منزل
استفاده از کود گیاهی یا کمپوست برای پرورش قارچ نیز مولفه مهم دیگری است که باید به آن به شکل دقیق توجه نمود. بسته به ابعاد مزرعه و نوع قارچی که قصد پرورش آن را دارید باید از کودی با میزان مناسبی از مواد آلی و معدنی مناسب استفاده نمایید و مقدار بهره‌وری از این پرورش را افزایش دهید.
بهترین زمان برای پرورش قارچ در منزل
چنانچه پرورش قارچ در منزل مطابق مبانی تعیین شده صورت گیرد و از امکانات فوق برای بهبود شرایط محیطی استفاده شود، در هر زمان از سال می توانید به پرورش قارچ اقدام نمایید.
اما بهترین زمان برای پرورش این گیاهان با توجه به محدود دمایی مناسب، فصل پاییز و بازه مهر ماه تا آذر ماه است.
لازم به ذکر است که پرورش و برداشت قارچ مدت زمان زیادی به طول نمی‌انجامد و پروسه ای کوتاه را طی می‌کند. به عنوان مثال چنانچه قصد پرورش و تولید نوع دکمه‌ای قارچ را داشته باشید، تنها به حدود ۳۵ روز از شروع پرورش تا برداشت آن نیاز دارید و برای کامل شدن روند باردهی نیز به حدود ۸ هفته زمان نیاز خواهد بود. بنابراین به طور کلی حدود ۲ ماه برای پرورش کامل قارچ ها کافی است.
هزینه های پرورش قارچ در خانه
بسته به ابعاد و میزان گسترش کار پرورش قارچ، با هزینه های متفاوتی روبرو خواهید بود.
اما از آنجایی که پرورش قارچ در محیط خانه صورت می‌گیرد، هزینه‌های هنگفتی به بار نخواهد آمد و می توانید با تنظیم بودجه و در اختیار داشتن هزینه‌های معمول و منطقی این کسب و کار کوچک را به خوبی مدیریت کنید.
آسان ترین راه برای پرورش قارچ در منزل
برای پرورش قارچ در مقیاس بسیار کوچک و برای مصرف شخصی خودتان می توانید پرورش قارچ در گلدان را تجربه کنید. در این روش با کمترین امکانات و در اختیار داشتن هزینه‌های محدود و اندک می‌توان نتیجه‌ای مناسب و دلخواه دریافت کرد.
مراحل پرورش قارچ در گلدان
- اولین مرحله: یک گلدان با ابعاد مناسب انتخاب کرده و آن را به طور کامل پاکسازی کنید تا برای پرورش گیاه آماده شود.
- دومین مرحله: از کود گیاهی (کمپوست) یا کاه و پوشال برای پرورش قارچ در گلدان بهره بگیرید. توجه کنید که برای استریل کردن کاه یا پوشال باید آن‌ها را در آب بجوشانید و بعد مورد استفاده قرار دهید.
- سومین مرحله: پوشال را در گلدان بگذارید و سپس با ابزاری تمیز به اندازه یک مشت اسپان در داخل گلدان بریزید و سپس آن را در در دمای ۲۱ درجه سانتی گراد حرارت دهید.
- چهارمین مرحله: گلدان شما باید به مدت سه هفته در مکانی تاریک و سرد در محدوده دمایی ۱۴ درجه قرار گیرد و پس از ۲ هفته برای مطمئن شدن از ایجاد کرک ها و نخینه‌های سفید به آن سر بزنید و اگر بعد از دو هفته همچنان کرک ها ایجاد نشده بودند یک هفته دیگر به آن فرصت دهید.
- پنجمین مرحله: به اندازه ۲ تا ۳ سانتی متر خاک بر روی بستر پرورش بریزید و آن را با کمی آب رطوبت دهید.
- ششمین مرحله: از چراغ یا لامپ فاقد حرارت برای رشد قارچ ها استفاده کرده و و در بازه های مناسب آب را بر روی قارچ ها اسپری کنید.
- هفتمین مرحله: با گذشت ۳ هفته از قرار گرفتن قارچ ها در محیط سرد، تاریک و پر رطوبت شاهد رشد کلاهک بر روی قارچ ها خواهید بود و در این هنگام باید آن‌ها را با چاقو جدا کنید.
سخن پایانی
همان طور که خواندید، پرورش قارچ در منزل کار ساده ای است و شما می توانید با سرمایه اندک، کسب و کار خود را آغاز کنید. البته اگر می خواهید در گستره بزرگ تری فعالیت کنید، می توانید دستگاه های حرفه ای خریداری کرده و در فضای بزرگ تری این کار را انجام دهید. البته به شما پیشنهاد می کنیم ابتدا از مقیاس کم کار خود را آغاز نمایید.
